पहिलो त्रैमास सकिएसँगै बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुलाई वार्षिक साधारणसभा र लाभांश घोषणा गर्न भ्याइनभ्याइ हुन्छ। यो सिजन नै लाभांश वितरण गर्ने सिजन हो र सेयरधनीहरुले कम्पनीले प्रदान गर्ने लाभांशको व्यग्र प्रतिक्षामा हुन्छन्।

तर यसपटक भने बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरु लाभांश घोषणामा ढिलाई गरिरहेका छन् । मंसिर महिनाको पहिलो साता व्यतित भइसक्दा पनि अधिकांश बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले न साधारणसभा आह्वान गरेका छन् । न त लाभांश नै घोषणा गरेका छन् । जसका कारण लाभांशको प्रतिक्षामा रहेका सेयरधनीहरुमा निरासा पैसा भएको छ ।

मंसिर पहिलो साता व्यतित भइसक्दा पनि नेपाल बैंक लिमिटेडले भने एजिएम क्लियरेन्सका लागि राष्ट्र बैंकमा वित्तीय विवरण नै पेश गरेको छैन ।

नेपाल बैंक भने हालसम्म पनि एजिएम क्लियरेन्सका लागि रास्ट्र बैंक नपुगेको हो । राष्ट्र बैंक स्वीकृतिबिना बैंकले न लाभांश घोषणा गर्न सक्छ न त एजिएम गर्न सक्छ ।

बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले साधारणसभा गर्न र लाभांश घोषणा गर्न सर्वप्रथम राष्ट्र बैंकको अनुमति लिनुपर्ने हुन्छ । तर यस बैंक भने हालसम्म पनि एजिएम क्लियरेन्सका लागि राष्ट्र बैंकमा गत आर्थिक वर्षको वित्तीय विवरण नै पेश गरेको छैन् ।

कम्पनी ऐन तथा राष्ट्र बैंकको नियम अनुसार बैंकहरुले आर्थिक वर्ष समाप्त भएको ६ महिनाभित्र वार्षिक साधारणसभा सम्पन्न गर्नुपर्ने हुन्छ ।

बैंक तथा वित्तीय संस्थासम्बन्धी ऐनको दफा ५९ अनुसार बैंकहरुले आर्थिक वर्ष समाप्त भएको तीन महिनाभित्र वित्तीय विवरण सार्वजनिक गर्नु पर्ने हुन्छ भने ९ महिनाभित्र लेखापरीक्षण प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्नुपर्ने हुन्छ ।

पुसभित्र एजिएम सम्पन्न नगरे के हुन्छ ?

६ महिनाभित्र वार्षिक साधारणसभा सम्पन्न नगरे राष्ट्र बैंकले दिने विभिन्न सुविधाबाट बञ्चित हुनेसम्मको कारबाही हुन्छ ।

६ महिनाभित्र साधारणसभा गर्न नसके थप तीन महिनाका लागि कम्पनी रजिस्ट्रारबाट अनुमति लिनुपर्ने हुन्छ। यदि साे अवधिमा पनि साधारणसभा नगरे सेयरधनी अदालतसमक्ष पुग्न सक्छन्।

यदि ६ महिनाभित्र वार्षिक साधारणसभा सम्पन्न गर्न नसके नेपाल स्टक एक्सचेन्जले पनि ‘क’ वर्गका कम्पनीको सूचीबाट हटाउन सक्नेछ। त्यसैले पनि बैकहरुले पुस अन्तिम सातामा वार्षिक साधारणसभा सम्पन्न गरिसक्नुपर्छ ।

के भन्छ राष्ट्र बैंक ?

तोकिएको समयभित्र एजिएम सम्पन्न नगर्ने संस्थालाई ऐन बमोजिम कारबाही हुने राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।

कस्तो छ वित्तीय अवस्था ?

हाल नेपाल बैंकको चुक्ता पुँजी १४ अर्ब ४० करोड ५९ लाख रुपैयाँ रहेको छ । चालु आर्थिक वर्ष २०७९/८० को पहिलो त्रैमाससम्म नेपाल बैंकले ६० करोड ४० लाख ९८ हजार रुपैयाँ खुद नाफा आर्जन गरेको छ । यो नाफा अघिल्लो वारशाको सोही अवधिको तुलनामा १९.९७ प्रतिशत कम नाफा आर्जन गरेको हो ।

सो अवधिमा बैंकको वितरणयोग्य नाफा ६५ करोड ९४ लाख रुपैयाँ ऋणात्मक रहेको छ ।

त्यसैगरी नेपाल बैंकले गत आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा ३ अर्ब २६ करोड रुपैयाँ नाफा गरेको छ । अघिल्लो वर्षको तुलनामा बैंकको नाफा १० प्रतिशतले बढी हो ।

१४ अर्ब ४० करोड चुक्ता पुँजी रहेको बैंकले गतवर्षको नाफाबाट सेयरधनीलाई वितरण गर्न मिल्ने नाफा भने १ अर्ब ५४ करोड रहेको थियो । यसबाट बैंकले सेयरधनीलाई १० प्रतिशत लाभांश दिने क्षमता राख्छ ।

१४ बैंकले गरे लाभांश घोषणा ?

मंसिर ९ गते वितिसक्दा पनि हालसम्म १४ वटा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले मात्रै गत वर्ष २०७८/०७९ को मुनाफाबाट सेयरधनीका लागि लाभांश घोषणा गरेका छन् ।

११ वटा वाणिज्य बैंक, २ वटा विकास बैंक र एउटा लघुवित्तबाहेक अन्य बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरु हालसम्म न लाभांश घोषणा गर्न सकेका छन्, न वार्षिक साधारणसभा नै बोलाएका छन् । गएका वर्षमा अधिकांश बैकहरुले दशैँअगाडि र दशैँलगत्तै वार्षिक साधारणसभा बोलाउने गरेका थिए ।

मिती : ९ मंसिर २०७९, शुक्रबार १७:१० बजे प्रकाशित